ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ
Πάντα γλυκόλογος και ετοιμόλογος
Ανέκαθεν πικρόχολος, ουχί φιλόσοφος
Νέκταρ και μέλι στάζει
Τούρκικα θα'θέλε να μάθει
Sed ad Suecia θα'θελε να πάει
Όμηρο και Ελύτη τους μισεί
Μποφίλιου, όμως, δε φθονεί
Πάντα και παντού, τον ΠΑΟΚ υποστηρίζει
Αλλά και όταν νικάει η Άρσεναλ πανηγυρίζει - και
Ναι, ποτέ δεν είναι αυτό που φαίνεται
~
28/06/1914, Sarajevo
Ήτο δεκαετές παιδίον, με
μελαγχολικούς οφθαλμός, σαν έπεσε απάνω μου. Έχασα την ισορροπία μου,
φαινόμενον το οποίο συνέβαινε πολλάκις τας τελευταίας ημέρας, και έπεσα μπροστά
στις σκάλες. Το παιδίον δεν εδέησε να με σηκώσει. Απέτεινον αυτώ τω λόγω δια να
μου αποκριθεί κατ' αυτόν τον τρόπο εις την βοσνιακή.
"Πέθανε ο Αρχιδούκας! Πέθανε ο
Αρχιδούκας!"
Σαν ήκουσα ότι ο Αρχιδούκας
ανυψώθηκε εις τον Ύψιστο, εσκιάχτηκα. Έτρεξα γοργώς, με όσην δύναμιν είχον, εις
τον Ζίβογιν δια να αγοράσω λίγο λαδάκι, οίνο και μια κόρτα κασέρι, ημίσκληρον.
Είχον χρήματα μαζί μου. Απάνω στην ταραχήν μου, ενόμιζον πως εξέχασα το
κασκετάκι μου. Ήν τόσο εξαντλημένη δια να εζητήσω ταύτα. Ο Zivojin, όμως, εννόησε. Πάντοτες, είχε
το χάρισμα, την ικανότης να κατανοή τα λεγόμενα, ακόμη και την πρόληψις αυτών.
Ήξερε πάντα ωσάν μάντης.
"Πόσο;"
"Δέκαεννιά".
"Κράτα είκοσι".
Έφυγα τρομαγμένη. Δεν ημπορούσα
να διανοηθώ τούτο. Ήλθον εδώ, κατά τας ευλογίας της Αυτοκρατορίας.
Διακεκηρυχθεσαν τα ακόλουθα:
“Δια να διατηρηθεί ζωντανός ο
χαρακτήρας της μεγάλης Αυστροουγγαρίας, οι ακόλουθοι κάτοικοι ταύτης της πόλεως
θα διαμένουν εις την περιοχή του Σεράγεβο, εις την επαρχία της Βοσνίας και
Ερζεγοβίνης. Οι ακόλουθοι είναι "Magdalena Bayer".
Ήτο σίγουρον πως η επιλογήν του
ονόματός μου, το οποίο ετοποθετήθη εις την πρώτη σειρά των κατοίκων που
επρόκειτο να ηλλάξουν τόπο διαμονής, δεν έγινε τυχαίως. Εθωρούσα τους πολλάκις
να παρακολουθούν εμέ, με την υποψία πως συνεργάζομαι με μπολσεβίκους. Και,
ιδού. Εδικαιώθησαν.
Ην αναγκασμένη να έλθω εις το
Σαράγεβο. Μια Ούγγρη, με γερμανικές καταβολές, εις το κέντρον του εθνικισμού
και του μουσουλμανισμού. Μαζί με την φίλη μου, την Friderika, ενεγκάστηκα να πιάσω σπίτι.
Ηγόρασα ένα εις το κέντρο της πόλης, σε μικρήν απόστασιν από τον ποταμό Miljaka.
Όλως τυχαίως, την ώρα της
μετακόμισης, συνέβη το μοιραίο. Ερωτεύθην. Ήτο ψηλός, με λαμπρούς γαλάζιους
οφθαλμούς. Το μουστάκι ήτονε καλλωπισμένο. Οσφρίστηκα το άρωμά του και
εμαγεύθην. Ως ένδυμα, ένα κουστούμι, αγορασμένο από μεγάλη αγορά στα Λόνδρα. Φαινότανε
η ραπτικήν η υψηλήν. Συνομιλήσαμε. Edin ονομάζοντο. Βγήκαμε έξω την επομένη.
Εφάγαμεν εις έναν χώρον εστίασης,
που θύμιζε εντόνως τα μπιστρό καφέ εις τους Παρισίους. Η ορχήστρα έπαιζε βάλς.
Η επιθυμία μου δια να χορέψω μαζί του ήτον πολλήν μεγάλην.
Και εκεί, που αδειάζει η σάλα,
οδεύει προς τον αρχιμαέστρον. Ψιθυρίζει αυτού εις τους ώτας και έρχεται προς τα
εμέ, όντας χαρούμενος. Η αίθουσα γεμίζει υπό τους ήχους του Σοπέν και το σώμα
μου γεμίζει υπό την ερώτησις αυτού, εις άπταιστα γερμανικά.
"Θα μπορούσατε να μου χαρίσετε
αυτόν τον χορόν, ωραιοτάτη μου δεσποινίς;" ερωτεί, ασπάζοντας τη χείρα μου.
Δεν αρνούμαι. Χανόμεθα κάτω υπό
τους ήχους του Σοπέν και χορεύομεν με γοργόν βήμα, ουχί βιαστικόν, αλλά σωστόν.
Βυθίζομαι εις τους βηματισμούς αυτού. Τό θωρεί. Θέλγεται υπό το πρόσωπόν μου.
Θέλει να ασπαστεί εμέ, αλλά δεν μπορεί. Τα "πρέπει και τα μη" του Σαράγιεβο. Το
κάνει, όμως. Και ταύτην ήτονε η ωραιοτάτη στιγμήν της ζωής μου.
Ο καιρός επέρασε, χειμώνες και
θέροι επήγαιναν και ερχόνταν με ταχείς ρυθμούς, αφήνοντας το στίγμα τους. Εκτός
του άλλου, κοινοβιούσαμεν εις το σπίτι μου.
Μόνο που ελογάριάσαμεν χωρίς τον
ξενοδόχο, ο οποίος ήκουγε εις το όνομαν "Στρατολογικήν υπηρεσίαν της
Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας". Επήραν και μετάθεσαν αυτόν εις τας Βιέννας δια
να εκπαιδευθή εις το τμήμα των αξιωματικών.
Πρώτα τούτο, ύστερον το
σημερινόν. Σε περίπτωση πολέμου, χάνω τα πάντα. Ελευθερία και Έdin. Τα δύο 'Έψιλον' της ζωής μου.
29.02.1996 ή 01.03.1996, Sarajevo
Ησυχία. Σιωπή. Τα φώτα δεν
ανάβουν. Ρεύμα δεν υπάρχει. Κόβεται συχνά πυκνά. Δεν ξέρουμε τη μέρα είναι. Με
βάση το ημερολόγιο του 1995, μετράμε κάθε μέρα τις μέρες. Δεν ξέρουμε πότε
βραδιάζει και πότε ξημερώνει. Ο ουρανός είναι πάντοτε γκρίζος. Εδώ και τρία
χρόνια, δέκα μήνες, τρεις εβδομάδες και τρεις μέρες.
Ο ήχος των βομβαρδιστικών και των πυροβολισμών
είναι κάτι παραπάνω από γνώριμοι. Όταν ξεκίνησε η πολιορκία, φοβόμασταν. Μετά
από έναν χρόνο, τους συνηθίσαμε. Όταν ξεκίνησε η πολιορκία, ο φόβος ήτανε μια
ακαθόριστη έννοια. Μετά από έναν χρόνο, έγινε χνώτο, έγινε βίωμα, έγινε
συνήθεια.
Τα παιδιά δεν έχουν να φάνε. Με
κονσέρβες και παλιοπράγματα που βρίσκουμε στο δρόμο. Κάθε πρωί στις έξι, εγώ
και ο Zdravko, ο μέγαλος μου ο γιος,
πηγαίνουμε στις έρημες πολυκατοικίες για να πάρουμε ότι βρούμε. Όλο το Σαράγιεβο,
Ανατολικό και Δυτικό, αυτό κάνει. Όσοι έχουν απομείνει στα σπίτια τους. Οι
άστεγοι, στον καταυλισμό του ΝΑΤΟ.
Περιμένουμε πότε θα τελειώσει το μαρτύριο.
Προσευχόμαστε στον Θεό καθημερινά. Για μένα δε με νοιάζει τόσο, εγώ έχω ζήσει
όσα έπρεπε να ζήσω. Ολυμπιακούς, τον Τίτο, την ανάπτυξη και την πτώση και τώρα
τον πόλεμο. Έχω ζήσει τα πάντα. Τα παιδιά μου να ζήσουν. Τίποτα άλλο.
"Mama, dođi i čujete. Μαμά, έλα και άκου" μου λέει
ο Zdravko.
"Što? Τι;"
"Mi smo osvojili! Mi smo osvojili! Sarajevo je ponovo na slobodi. Νικήσαμε! Νικήσαμε! Το Σαράγιεβο είναι πάλι ελεύθερο!" λέει γεμάτος χαρά.
Μου έρχεται να κλάψω, να δακρύσω από χαρά, αλλά
μικρό καλάθι κρατώ. Λέω στους μικρούς μου, Suada και Hari,
να έρθουν να ακούσουν και αυτή. Έρχονται αμέσως. Καθόμαστε στο πάτωμα και
έχουμε τα αυτιά μας στο ραδιόφωνο. Δεν μπορούμε να δυναμώσουμε την ένταση για
να μην μας πιάσουνε.
"Ακούτε το BBC, ζωντανά από το κέντρο μετάδοσης στο Vracar του Βελιγραδίου. Σήμερα, Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου, ώρα 10:06, οι νατοϊκές
δυνάμεις μπήκαν στην πόλη του Σαράγιεβο από την
ανατολική είσοδο της πόλης. Η βοσνιακή κυβέρνηση, με αρχηγούς τους
στρατηγούς Ratko Mladic και Dragomir Milosevic, ερήμωσαν την
πόλη. Η πολιορκία του Σαράγιεβο έχει φτάσει στο τέλος. Δεκάδες χιλιάδες
Σερβοβόσνιοι αναγκάζονται να αλλάξουν τόπο κατοικίας. Το Σαράγιεβο είναι
ελεύθερο μετά από περίπου τέσσερα χρόνια πολιορκίας".
Ακολουθεί σιωπή. Κοιτιόμαστε μεταξύ μας και δεν
μιλάμε. Προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε το τι συνέβη. Η πολιορκία του
Σαράγιεβο έχει φτάσει στο τέλος. Τα λόγια του εκφωνητή αντηχούν διαρκώς. Όνειρο
δεν είναι. Κοιτιόμαστε ακόμη. Χαμογελάμε. Και εκείνη την στιγμή, ο Zdravko πετάγεται
από το πάτωμα και πανηγυρίζει. Φωνάζει σαν τρελός. Τα παιδιά τον μιμούνται και
σηκώνονται και φωνάζουν. Σηκώνομαι και εγώ. Πετάγομαι από το πάτωμα και εγώ και
κάνω σαν τα μικρά. Τα δάκρυά μου ρέουν. Δεν μπορώ να τα συγκρατήσω. Περίμενα
αυτή τη στιγμή εδώ και πολύ καιρό και τώρα που ήρθε, δεν μπορώ να το πιστέψω.
Θέλω να πανηγυρίσω σαν τρελή, σαν παρανοϊκή. Αυτό που ζω δεν μπορώ να το
περιγράψω με λόγια! Ura
Bosna I Hercegovina!!!
